Janusz Moniatowicz urodził się w 1958 r. w Nowej Wsi koło Zebrzydowej. Jest fotografikiem z wykształcenia, zawodu i zamiłowania. Debiutował w 1976 r. autorską wystawą w Galerii Fotografii Bolesławieckiego Ośrodka Kultury. W 1986 r. ukończył Wydział Fotografii Artystycznej prestiżowej Akademii Filmowej w Pradze (FAMU), jest także absolwentem Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi. Od 1989 r. mieszka w Jeleniej Górze, gdzie od 1991 r. pracuje jako niezależny fotograf oraz wydawca publikacji, głównie o charakterze albumowym, które ukazały się m.in. w języku polskim, czeskim, angielskim i niemieckim.
Doświadczenie zawodowe zdobywał m.in. w Polsce, Czechach, Wielkiej Brytanii i Słowacji. Był uczniem najlepszych fotografów czeskich, m.in. prof. Jána Šmoka, Miroslava Vojtěchovskiego, Jaroslava Krejčego, Pavla Štechy i Vladimira Birgusa. W Londynie współpracował z agencją „Landscape Only” Charliego Waite’a. Od lat utrzymuje bliskie kontakty z artystami tzw. „Słowackiej Fali”. Jedna z jego pierwszych wystaw zagranicznych „W zapomnianej ciszy szklanych labiryntów Josefa Sudka” prezentowana w Centre Pompidou w Paryżu (1988 r.) jest do dziś pokazywana w galeriach i muzeach w Polsce i za granicą. W 2016 r. otrzymał za nią w Jeleniej Górze prestiżową nagrodę – „Srebrny Kluczyk”. Od października 2017 do stycznia 2018 r. gościła ona w Muzeum Regionalnym w Kolinie, rodzinnym mieście Josefa Sudka, w ramach projektu „Imaginary meetings of photographers 2017. Josef Sudek and Janusz Moniatowicz – Magic and memory of the place”.
Działalność artystyczna
Janusz Moniatowicz jest autorem kilkudziesięciu wystaw indywidualnych i uczestnikiem wielu wystaw zbiorowych prezentowanych w różnych krajach, m.in. w Czechach, Słowacji, Francji, Niemczech, Danii, Finlandii i Polsce. Uczestniczył także licznych w plenerach, przeglądach i konkursach fotografii artystycznej o zasięgu ogólnopolskim i międzynarodowym, zdobywając nagrody i wyróżnienia, m.in. podczas Salonu Fotografii Artystycznej w Barreiro w Portugalii. Jednym ze znaczących wydarzeń w jego karierze był międzynarodowy projekt „Pielgrzymi”, zrealizowany w słowackiej Lewoczy wspólnie z wybitną brytyjską fotografką Marketą Luskačovą i słowackim artystą Peterem Župníkiem.
Janusz Moniatowicz zajmuje się artystyczną fotografią wielkoformatową, technikami szlachetnymi (m.in. przy użyciu gumy wielobarwnej i techniki kolodionowej) oraz historią fotografii. Chętnie posługuje się klasyczną techniką czarno-białą przy wykorzystaniu dziewiętnastowiecznych aparatów. Ważne miejsce w jego twórczości zajmuje pejzaż górski, szczególnie widoki Karkonoszy. Od wielu lat fotografuje zabytki architektury polskiej; stworzył serie zdjęć takich obiektów jak pałac Radziwiłłów w Nieborowie, Święta Góra Grabarka i kościół Wang w Karpaczu. Ponadto wykonuje portrety i martwe natury, zajmuje się fotografią lotniczą oraz dokumentowaniem dzieł sztuki, w tym obiektów ze szkła i ceramiki. Jego prace o charakterze dokumentacyjnym oraz artystycznym zdobyły uznanie najbardziej wymagających instytucji muzealnych i agencji fotograficznych w Polsce i za granicą.
Fotografie artysty w swoich zbiorach posiadają: Victoria & Albert Museum w Londynie (Wielka Brytania), UMPRUM Muzeum w Pradze (Czechy), Institut umění – Divadelní ústav w Pradze (Czechy), Slovenské národné múzeum – Spišské múzeum w Lewoczy (Słowacja), Galeria Umelcov Spiša (Słowacja), Muzeum Narodowe w Warszawie – Oddział w Nieborowie, Muzeum Karkonoskie w Jeleniej Górze, Muzeum Ceramiki w Bolesławcu, BWA w Jeleniej Górze, Muzeum w Łowiczu oraz prywatni kolekcjonerzy.
Ponadto fotografie autorstwa Janusza Moniatowicza były publikowane w wielu prestiżowych wydawnictwach, takich jak Wielka Encyklopedia Polski (Kraków 2004-2005), Polska – skarby wieków (Kraków 2001), Polska sztuka sakralna (Kraków 2006) i Encyklopedia sztuki polskiej (Kraków 2001). W 2011 r. Janusz Moniatowicz został zaproszony do udziału w projekcie „SUDEK + 111” autorstwa Georga Ksandra i Gabrieli Gernat Ksandr – czeskich fotografów tworzących w Czechach i Niemczech, którzy zaprezentowali w jego ramach portrety Josefa Sudka i 111 artystów fotografików.
Animator ruchu fotograficznego
Janusz Moniatowicz wywarł ogromny wpływ na rozwój ruchu fotograficznego w Bolesławcu i Jeleniej Górze. Był związany z wieloma klubami fotograficznymi działającymi w tych miastach, w tym Sekcją Fotograficzną Spółdzielni Mieszkaniowej „Bolesławianka” (przekształconą później w Klub Fotograficzno-Filmowy „Zapis”), pracownią fotograficzną Domu Kultury Zakładów Górniczych „Konrad”, Fabrycznym Klubem Fotograficznym „Polfa” oraz Klubem Fotograficznym Zakładowego Domu Kultury „Chemik” – początkowo jako uczestnik zajęć, potem jako instruktor fotografii. Od 1978 r. prowadził autorskie zajęcia w Bolesławieckim Ośrodku Kultury. Był współzałożycielem (1981 r.) i aktywnym członkiem Bolesławieckiego Towarzystwa Fotograficznego oraz członkiem Jeleniogórskiego Towarzystwa Fotograficznego.
Uczestniczył w działaniach i pracach jeleniogórskich grup twórczych: „RAJ” i „ZADRA-81”. Nadal aktywnie działa na rzecz podnoszenia kwalifikacji artystów fotografików. Jako członek Związku Polskich Artystów Fotografików (od 1989 r.), a w latach 2007–2012 kierownik Oddziału Karkonoskiego Okręgu Dolnośląskiego ZPAF w Jeleniej Górze, organizował wiele wspólnych działań o charakterze wystawienniczym, plenerowym i warsztatowym. Inicjował również liczne wydarzenia na terenie pogranicza polsko-czesko-słowackiego. Był współpomysłodawcą jednego z największych projektów w dziejach lokalnej fotografii, mającego na celu wymianę doświadczeń między fotografikami pogranicza. W jego ramach polscy i czescy artyści wykonali szereg zdjęć Karkonoszy, opublikowanych następnie w 1999 r. w formie monumentalnego, czterojęzycznego albumu „Karkonosze”.
Janusz Moniatowicz jest często zapraszany do prowadzenia wykładów dla profesjonalistów oraz jako konsultant projektów dotyczących historii fotografii i technik fotograficznych. W 2016 r., dla uczczenia 35-lecia Karkonoskiego Oddziału Związku Polskich Artystów Fotografików, zorganizował wystawę pt. „Antenaci Karkonoskiego Oddziału ZPAF”. Jest pomysłodawcą i współorganizatorem międzynarodowego spotkania fotografów górskich w Malej Upie w czeskich Karkonoszach. W 2020 r. w ramach programu stypendialnego Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego “Kultura w sieci” zrealizował pod egidą Okręgu Dolnośląskiego ZPAF projekt „W magicznej ciszy martwej natury”. W jego ramach wykonał w klasyczny, XIX-wieczny sposób (wykorzystując proces czarno-biały, negatywowo-pozytywowy), zestaw martwych natur. Fotografie obrazują klimat pracowni artysty, dialog przedmiotów usytuowanych we własnym świecie.
(info: Muzeum Ceramiki)