Motywy heraldyczne w ceramice bolesławieckiej

Motywy heraldyczne w ceramice bolesławieckiej

Wśród dekoracji plastycznych zdobiących XVIII-wieczne bolesławieckie naczynia występowały m.in. herby państw, a także emblematy ich władców. Obok orła pruskiego i monogramu wiązanego króla Prus Fryderyka II Wielkiego często spotykanymi motywami były dwugłowy orzeł Monarchii Habsburgów oraz herb Księstwa Saksonii. W tej grupie wyrobów prawdziwym unikatem jest dzban dekorowany ówczesnym emblematem państwa polskiego. W okrągłym kartuszu znajduje się czterodzielny herb Rzeczypospolitej Obojga Narodów – państwa powstałego w 1569 r. na mocy Unii Lubelskiej łączącej w sposób realny Koronę Królestwa Polskiego z Wielkim Księstwem Litewskim. Dwa pola emblematu przedstawiają symbol Polski – orła w koronie, dwa pozostałe – wizerunek Pogoni, czyli herb Litwy. Na tarczy sercowej pośrodku kartusza, gdzie umieszczano znak rodowy aktualnie panującego monarchy, widnieje Ciołek. Jest to herb ostatniego króla Polski – Stanisława Augusta Poniatowskiego. Objął on rządy w 1764 r., zatem naczynie musiało powstać po tej dacie. Z kolei na cynowej pokrywie wyryty został wieniec z monogramem „M.S.R.” i datą 1778, która wyznacza górną granicę okresu wykonania dzbana.

Przyjmuje się, że motywy heraldyczne stosowano jako dekorację wyrobów przeznaczonych do sprzedaży na terenie konkretnego kraju. Herb Polski na XVIII-wiecznym dzbanie potwierdza zatem znane ze źródeł informacje, że już wówczas bolesławiecka ceramika trafiała nie tylko na rynki Czech i Saksonii, ale także Rzeczypospolitej.
(info: Muzeum Ceramiki)